“Ăn gì mà đen thế?”, “Sao dạo này trông xanh xao thế?”. Bạn có thấy quen thuộc với những câu hỏi này? Có thể bạn sẽ bất ngờ, nhưng màu da, sự năng động của chúng ta đều có liên quan mật thiết đến một loại hormone đặc biệt – ACTH. Vậy Acth Là Gì mà “thần thông quảng đại” đến vậy? Hãy cùng La Lági khám phá bí ẩn về hormone “nhạc trưởng” này nhé!
ACTH là gì? Bật mí vai trò “nhạc trưởng” của ACTH trong cơ thể
ACTH là gì?
ACTH là viết tắt của Adrenocorticotropic hormone, hay còn được gọi là corticotropin. Đây là một hormone được sản xuất bởi tuyến yên, nằm ở vị trí “trung tâm quyền lực” của não bộ.
Vai trò của ACTH: Nhạc trưởng của tuyến thượng thận
Bạn có thể hình dung ACTH như một “nhạc trưởng” tài ba, điều khiển hoạt động của tuyến thượng thận – “nghệ sĩ” quan trọng trong dàn nhạc nội tiết tố của cơ thể. Khi tuyến thượng thận nhận được “bản nhạc” ACTH, nó sẽ “trình diễn” bằng cách sản xuất cortisol – hormone steroid có vai trò quan trọng trong việc:
- Chống viêm: Cortisol giúp giảm viêm, dị ứng và phản ứng miễn dịch quá mức.
- Điều chỉnh chuyển hóa: Cortisol tham gia vào quá trình chuyển hóa carbohydrate, protein và chất béo, giúp cơ thể sử dụng năng lượng hiệu quả.
- Kiểm soát stress: Khi bạn căng thẳng, cortisol được sản xuất nhiều hơn để giúp cơ thể đối phó với tình huống “báo động đỏ”.
ACTH và cortisol
Mối quan hệ mật thiết giữa ACTH và cortisol
Sự sản xuất ACTH và cortisol được điều hòa theo cơ chế phản hồi ngược. Khi nồng độ cortisol trong máu thấp, tuyến yên sẽ “nhận lệnh” và sản xuất nhiều ACTH hơn để “thúc giục” tuyến thượng thận tăng cường sản xuất cortisol. Ngược lại, khi nồng độ cortisol trong máu cao, tuyến yên sẽ “hãm phanh” sản xuất ACTH.
Khi nào cần xét nghiệm ACTH?
Xét nghiệm ACTH được sử dụng để chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến tuyến yên và tuyến thượng thận, ví dụ như:
- Bệnh Cushing: Xảy ra khi cơ thể sản xuất quá nhiều cortisol, gây ra các triệu chứng như tăng cân, béo phì vùng bụng, mặt tròn như mặt trăng, da mỏng, dễ bầm tím.
- Suy tuyến thượng thận: Xảy ra khi tuyến thượng thận không sản xuất đủ cortisol, gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn, sụt cân, hạ huyết áp.
Bác sĩ cũng có thể chỉ định xét nghiệm ACTH nếu bạn có các triệu chứng bất thường như:
- Thay đổi màu da, da sạm đen bất thường.
- Mệt mỏi, yếu cơ.
- Thay đổi tâm trạng, lo âu, trầm cảm.
- Rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ.
xet-nghiem-acth|Xét nghiệm ACTH|A doctor is holding a test tube with a sample of blood. The doctor is wearing a white coat and a stethoscope around his neck. He has a concerned look on his face. The background of the image is a hospital room with medical equipment.
ACTH và một số quan niệm tâm linh của người Việt
Người xưa có câu “Tâm sinh tướng”, ý nói tâm tính ảnh hưởng đến diện mạo và sức khỏe. Theo quan niệm dân gian, những người hay lo lắng, suy nghĩ tiêu cực thường có làn da xanh xao, thiếu sức sống. Điều này có thể lý giải một phần bởi stress kéo dài khiến tuyến yên sản xuất nhiều ACTH, dẫn đến tăng cortisol – hormone có thể gây ra các tác động tiêu cực đến sức khỏe nếu ở nồng độ cao kéo dài.
Kết luận
ACTH là hormone quan trọng, đóng vai trò “nhạc trưởng” điều khiển hoạt động của tuyến thượng thận. Hiểu rõ về ACTH và các bệnh lý liên quan sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân.
Bạn có muốn tìm hiểu thêm về vai trò của các hormone khác trong cơ thể? Hãy cùng khám phá các bài viết khác trên La Lági nhé! Đừng quên để lại bình luận và chia sẻ bài viết nếu bạn thấy hữu ích!
Gợi ý cho bạn:
