“Lời chào cao hơn mâm cỗ” – câu tục ngữ ông bà ta chẳng bao giờ sai. Trong giao tiếp, nhất là trong văn hóa Á Đông, việc sử dụng ngôn ngữ thể hiện sự lịch sự, lễ phép luôn được đề cao. Và một trong những yếu tố quan trọng để có được điều đó chính là sử dụng kính ngữ. Vậy cụ thể Kính Ngữ Là Gì? Hãy cùng Lala tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!
Ý Nghĩa Của Kính Ngữ Trong Văn Hóa Việt
Từ thuở bé thơ, chúng ta đã được dạy dỗ về cách xưng hô sao cho đúng mực, phải biết “gọi dạ bảo vâng”. Ông bà ta quan niệm, lời nói không chỉ đơn thuần là phương tiện giao tiếp, mà còn thể hiện nhân phẩm, gia giáo của mỗi người. Việc sử dụng kính ngữ thể hiện sự tôn trọng, nhã nhặn của người nói đối với người nghe.
Trong tâm linh, người xưa tin rằng lời nói có sức mạnh vô hình, có thể “tiên trách kỷ, hậu trách nhân”. Lời nói đẹp, sử dụng kính ngữ phù hợp sẽ mang đến may mắn, thuận lợi cho bản thân. Ngược lại, lời nói thiếu lễ độ, suồng sã có thể rước họa vào thân.
Kính Ngữ Là Gì? Phân Loại Kính Ngữ
Nói một cách dễ hiểu, kính ngữ là những từ ngữ được thêm vào trong câu nói để thể hiện sự tôn trọng, nhã nhặn đối với người nghe. Chúng ta có thể bắt gặp kính ngữ trong cả văn nói lẫn văn viết, đặc biệt là trong các ngữ cảnh trang trọng.
Kính ngữ trong tiếng Việt rất đa dạng và phong phú, có thể phân loại theo nhiều cách khác nhau. Dưới đây là một số cách phân loại phổ biến:
1. Kính ngữ dùng để xưng hô:
Đây là loại kính ngữ phổ biến nhất, được sử dụng để thay thế cho đại từ nhân xưng (tôi, bạn, anh, chị…) khi nói chuyện với người lớn tuổi hơn, có địa vị cao hơn. Ví dụ:
- Con thưa bà, hôm nay con được điểm 10 ạ.
- Bác có khỏe không ạ?
2. Kính ngữ dùng trong động từ, tính từ:
Loại kính ngữ này thường được thêm vào trước hoặc sau động từ, tính từ để thể hiện sự trang trọng.
- Ví dụ: Thầy dạy con bài này nhé!
- Ví dụ: Cô có vui lòng cho em mượn cái bút được không ạ?
3. Kính ngữ dùng trong các từ ngữ khác:
Ngoài ra, kính ngữ còn được sử dụng trong nhiều trường hợp khác như:
- Dạ/ Vâng: thay cho “ừ/ừm” khi trả lời người lớn.
- Thưa: thêm vào đầu câu khi nói với người lớn tuổi.
- Ạ: thêm vào cuối câu khi nói với người lớn tuổi.
woman greeting
Sử Dụng Kính Ngữ Sao Cho Đúng?
Sử dụng kính ngữ tưởng chừng đơn giản nhưng lại là cả một nghệ thuật. Sử dụng đúng kính ngữ giúp bạn ghi điểm trong mắt người đối diện, thể hiện sự tinh tế và khéo léo trong giao tiếp. Ngược lại, sử dụng sai kính ngữ có thể dẫn đến hiểu lầm, thậm chí gây mất thiện cảm.
Vậy làm thế nào để sử dụng kính ngữ sao cho đúng? Dưới đây là một số lưu ý:
- Xác định rõ đối tượng giao tiếp: Tuổi tác, địa vị, mối quan hệ của bạn với đối phương là yếu tố quyết định đến việc lựa chọn kính ngữ phù hợp.
- Lựa chọn kính ngữ phù hợp với ngữ cảnh: Trong giao tiếp thông thường, bạn có thể sử dụng kính ngữ đơn giản, gần gũi. Trong khi đó, trong các ngữ cảnh trang trọng như hội họp, gặp gỡ đối tác… bạn cần sử dụng kính ngữ trang trọng hơn.
- Tránh lạm dụng kính ngữ: Sử dụng quá nhiều kính ngữ có thể khiến câu nói trở nên cứng nhắc, thiếu tự nhiên.
- Kết hợp ngôn ngữ cơ thể: Bên cạnh lời nói, bạn cũng nên chú ý đến ngôn ngữ cơ thể như nét mặt, cử chỉ để thể hiện sự tôn trọng đối với người đối diện.
two young friends talking
Tìm Hiểu Thêm Về Ngôn Ngữ Và Giao Tiếp
Hy vọng rằng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn kính ngữ là gì cũng như tầm quan trọng của nó trong văn hóa Việt Nam. Bên cạnh kính ngữ, còn rất nhiều yếu tố khác góp phần tạo nên một cuộc giao tiếp hiệu quả. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về kỹ năng giao tiếp, nghệ thuật ứng xử hay các chủ đề thú vị khác, hãy ghé thăm Lala tại đây.
Đừng quên để lại bình luận và chia sẻ bài viết nếu bạn thấy hữu ích nhé!
