Bạn đã bao giờ “cố đấm ăn xôi” với một dự án kinh doanh thua lỗ, níu kéo một mối tình đã nguội lạnh, hay đơn giản là cố ăn hết bát phở khi đã no cành hông? Xin chúc mừng, bạn đã “trải nghiệm” sunk cost! Vậy Sunk Cost Là Gì? Tại sao nó lại có sức mạnh ma thuật khiến chúng ta đưa ra những quyết định phi lý đến vậy? Hãy cùng lalagi.edu.vn đi tìm câu trả lời!
Sunk Cost: Khi “Tiền Mất Tật Mang”
“Của đi thay người”, câu tục ngữ của ông bà ta thật đúng trong muôn hình vạn trạng của cuộc sống, và sunk cost chính là một ví dụ điển hình.
Sunk cost (chi phí chìm), như tên gọi của nó, là những khoản chi phí bạn đã bỏ ra và không thể thu hồi, bất kể bạn có tiếp tục hay dừng lại. Đó có thể là tiền bạc, thời gian, công sức, hay thậm chí là cả tình cảm.
Câu Chuyện Chiếc Áo Dài Không Vừa
Để bạn dễ hình dung, hãy cùng tôi đến với câu chuyện của chị Lan, một người phụ nữ yêu thích tà áo dài truyền thống. Chị Lan trót lòng với một chiếc áo dài lụa Hà Đông tuyệt đẹp với giá “trên trời” là 5 triệu đồng. Tuy nhiên, sau khi mua về, chị mới tá hỏa phát hiện chiếc áo hơi chật, mặc vào không được thoải mái cho lắm.
“Thôi thì 5 triệu cũng bỏ ra rồi, cố mặc!”, chị Lan tự nhủ. Thế là chị cất công mang chiếc áo đi sửa, hết nới lỏng rồi lại bóp eo, tốn thêm vài trăm nghìn. Cuối cùng, chiếc áo vẫn không thể vừa vặn như ý.
Chị Lan rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan: bỏ thì tiếc số tiền đã bỏ ra, mà giữ lại cũng chỉ để ngắm.
Đây chính là ví dụ điển hình của sunk cost!
Chiếc Áo Dài Không Vừa
Tại Sao Chúng Ta Khó Lòng Bỏ Qua Sunk Cost?
Theo chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Thanh Mai, tác giả cuốn “Nghệ thuật buông bỏ”, con người có xu hướng coi trọng những gì đã mất mát hơn là những gì mình có thể đạt được trong tương lai. Chúng ta sợ hãi cảm giác hối tiếc, sợ bị đánh giá là người hoang phí, thiếu kiên nhẫn.
“Được Vớt Vát Cái Gì Thì Vớt!”
Tâm lý “ăn thua đủ” cũng là một yếu tố khiến chúng ta sa lầy trong sunk cost. Giống như việc bạn cố gắng “cày” nốt một bộ phim dở chỉ vì đã xem được một nửa, bạn không muốn thừa nhận rằng mình đã lãng phí thời gian. Thay vào đó, bạn tự huyễn hoặc bản thân rằng mình vẫn có thể “vớt vát” được điều gì đó.
Tâm Lý "Ăn Thua Đủ"
Làm Sao Để Thoát Khỏi “Cái Bẫy” Sunk Cost?
- Nhận thức được vấn đề: Bước đầu tiên để vượt qua bất kỳ thử thách nào là nhận ra nó. Hãy tự hỏi bản thân: “Liệu mình có đang bị ảnh hưởng bởi sunk cost?”
- Tập trung vào tương lai: Thay vì tiếc nuối những gì đã mất, hãy hướng đến những lợi ích bạn có thể đạt được khi đưa ra quyết định mới.
- “Cắt lỗ” đúng lúc: Đôi khi, từ bỏ đúng lúc là một chiến thắng. Hãy dũng cảm “cắt lỗ” khi nhận ra việc tiếp tục chỉ càng khiến bạn tổn thất thêm.
- Lắng nghe tiếng nói lý trí: Hãy tham khảo ý kiến của những người bạn tin tưởng để có cái nhìn khách quan hơn.
Kết Luận
Hiểu rõ sunk cost là gì và những cạm bẫy tâm lý đằng sau nó là chìa khóa giúp bạn đưa ra những quyết định sáng suốt trong cuộc sống. Đừng để “tiền mất tật mang”, hãy để lý trí dẫn đường cho bạn!
Bạn có câu chuyện nào liên quan đến sunk cost muốn chia sẻ? Hãy để lại bình luận bên dưới! Và đừng quên ghé thăm lalagi.edu.vn để khám phá thêm nhiều bài viết thú vị khác nhé!
