Bạn có bao giờ nghe câu “ăn cháo đá bát” chưa? Câu thành ngữ này nghe thật lạ tai phải không nào? Vậy ẩn sau câu nói tưởng chừng như đơn giản ấy là cả một quan niệm về cách sống, về cách đối nhân xử thế của người Việt. Hôm nay, hãy cùng lalagi.edu.vn lật mở từng lớp nghĩa của câu thành ngữ này, bạn nhé!
Ý Nghĩa Sâu Xa Của “Ăn Cháo Đá Bát”
Lớp Nghĩa Đầu Tiên: Sự Phản Bội, Vô Ơn
“Ăn cháo đá bát”, thoạt nghe, ta hình dung ra cảnh tượng một người sau khi ăn xong bát cháo nóng hổi lại quay ra đập vỡ chính chiếc bát ấy. Hành động ấy thật khó hiểu, thậm chí là khó chấp nhận. Cũng giống như vậy, trong văn hóa Việt Nam, “ăn cháo đá bát” ám chỉ những kẻ phản bội, vô ơn với người đã từng giúp đỡ, cưu mang mình.
Giáo sư Nguyễn Văn A, trong cuốn sách “Văn hóa ứng xử của người Việt”, có viết: “Hành động “đá bát” sau khi “ăn cháo” chính là biểu tượng của sự phản bội trắng trợn, là sự vô ơn bạc nghĩa với chính người đã dang tay giúp đỡ mình”.
Vô ơn
Lớp Nghĩa Thứ Hai: Bất Nghĩa, Phụ Nghĩa
Không chỉ dừng lại ở việc “quên ơn”, “ăn cháo đá bát” còn mang hàm ý bất nghĩa, phụ nghĩa. Đó là khi một người quay lưng, thậm chí là hãm hại chính người đã từng cưu mang, nâng đỡ mình lúc khó khăn hoạn nạn.
Câu chuyện về Mai An Tiêm và hai vợ chồng lão kia là một ví dụ điển hình. Sau khi được An Tiêm cứu sống, cho ở nhờ và dạy cách trồng dưa, hai vợ chồng lão kia không những không biết ơn mà còn tìm cách hãm hại An Tiêm. Hành động ấy khiến người đời phỉ nhổ, nguyền rủa.
Phản bội
Sống Cho Phải Lẽ, Tránh Xa “Ăn Cháo Đá Bát”
Trong quan niệm của người Việt, lòng biết ơn luôn được đặt lên hàng đầu. Ông bà ta có câu “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” cũng là vì lẽ đó. Vậy nên, hành động “ăn cháo đá bát” bị xem là một trong những thói xấu nhất của con người, cần phải phê phán và bài trừ.
Để sống tốt, sống đẹp, mỗi chúng ta cần ghi nhớ công ơn của những người đã giúp đỡ mình, sống có trước có sau, có tình có nghĩa. Bởi lẽ, “Ở hiền gặp lành”, gieo nhân nào ắt sẽ gặp quả ấy.
Câu hỏi thường gặp:
- Có phải lúc nào cũng nên “nhẫn nhịn” khi bị “ăn cháo đá bát”?
- Làm thế nào để ứng xử với những người “ăn cháo đá bát”?
Bạn có câu trả lời cho những câu hỏi trên? Hãy cùng chia sẻ với lalagi.edu.vn nhé!
Và đừng quên ghé thăm các bài viết thú vị khác trên website của chúng tôi:
Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết!
