“Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau” – câu ca dao ông bà ta dạy có lẽ ai cũng thuộc nằm lòng. Ấy vậy mà đời sống muôn màu muôn vẻ, có những người khéo ăn khéo nói bao nhiêu thì cũng có những người thẳng tính, “ruột để thẳng ra ngoài”. Vậy “bộc trực” là gì? Nói thẳng nói thật lúc nào cũng tốt hay có khi lại là “con dao hai lưỡi”? Hãy cùng Lalagi.edu.vn tìm hiểu nhé!
Bộc trực – “Tốt khoe xấu che” hay “vạch áo cho người xem lưng”?
1. Bộc trực là gì? Lật mở từng lớp nghĩa
“Bộc trực” là tính từ chỉ những người có tính cách thẳng thắn, không giấu diếm, thường bộc lộ suy nghĩ và cảm xúc thật của mình ra bên ngoài một cách tự nhiên, không vòng vo hay tính toán thiệt hơn. Nói một cách dễ hiểu, người bộc trực thường “nghĩ gì nói đấy”.
Trong tiếng Anh, “bộc trực” có thể được hiểu là “frank”, “straightforward”, “outspoken” hoặc “candid”.
Người phụ nữ đang nói chuyện thẳng thắn
Xét về mặt tích cực, bộc trực là một đức tính tốt đẹp, thể hiện sự chân thật, trung thực, không giả dối. Người bộc trực thường được đánh giá cao bởi sự thẳng thắn, không lươn lẹo, “hai mặt”. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, “nói thẳng nói thật” quá mức có thể gây ra hiểu nhầm, tổn thương cho người khác, khiến mối quan hệ trở nên xấu đi.
2. Mặt trái của sự bộc trực: Khi nào “thẳng ruột ngựa” lại thành “vạ miệng”?
“Thẳng thắn thật thà thường thua thiệt” – câu nói vui nhưng lại ẩn chứa một thực tế phũ phàng là đôi khi sự bộc trực lại vô tình trở thành con dao hai lưỡi. Dưới đây là một số trường hợp điển hình:
- Thiếu đi sự tinh tế, khéo léo: Người bộc trực dễ nói ra những lời “thật như đếm” mà không quan tâm đến cảm xúc của người nghe. Ví dụ, một người bạn của bạn mới cắt tóc, bạn thấy không hợp và buột miệng “Trời ơi, tóc kiểu gì thế kia?”. Lời nói thật đấy, nhưng chắc chắn sẽ khiến bạn của bạn tổn thương.
- Dễ gây mất lòng: Trong giao tiếp, đôi khi chúng ta cần “uốn lưỡi bảy lần trước khi nói” để tránh gây hiểu nhầm hoặc xúc phạm người khác. Người bộc trực thường không có “bộ lọc” này, dẫn đến dễ nói ra những lời “chưa đâu vào đâu” khiến người khác phật ý.
- Bị lợi dụng: Sự ngây thơ, chân thật của người bộc trực đôi khi bị kẻ xấu lợi dụng để chuộc lợi cho bản thân.
Người đàn ông đang nói chuyện thiếu tế nhị
3. Vậy làm sao để “bộc trực” không thành “vô duyên”?
Bộc trực là tốt, nhưng cần phải đi kèm với sự khéo léo, tinh tế. Thay vì “phang” thẳng vào mặt người khác những lời “thật như đếm”, hãy học cách “lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”:
- Đặt mình vào vị trí của người khác: Trước khi nói, hãy thử nghĩ xem nếu là mình, mình có muốn nghe câu nói đó hay không.
- Sử dụng ngôn ngữ tích cực: Thay vì chỉ trích, chê bai, hãy dùng những lời nhắc nhở, góp ý một cách nhẹ nhàng, dễ nghe.
- “Khen trước, chê sau”: Hãy bắt đầu bằng một lời khen, sau đó mới khéo léo nêu lên điểm chưa tốt và góp ý giúp người khác hoàn thiện hơn.
4. Bộc trực trong văn hóa người Việt
Trong văn hóa người Việt, sự thẳng thắn, bộc trực luôn được đề cao. Tuy nhiên, ông cha ta cũng dạy “vàng thật không sợ lửa”, “cây ngay không sợ chết đứng” nhưng “khéo ăn khéo nói có được miếng ngon miếng lành”. Điều này có nghĩa là sự bộc trực cần phải đi kèm với sự khôn khéo, tinh tế trong giao tiếp để tránh gây hiểu nhầm hoặc xúc phạm đến người khác.
Theo PGS.TS Nguyễn Văn A – chuyên gia ngôn ngữ học (nhân vật được tạo ngẫu nhiên), “Bộc trực là nét đẹp trong giao tiếp của người Việt, tuy nhiên cần phải phân biệt rõ ràng giữa bộc trực và thô lỗ. Bộc trực là nói thẳng, nói thật nhưng vẫn phải giữ lễ độ, tôn trọng người khác” – trích “Nghệ thuật giao tiếp” (sách được tạo ngẫu nhiên).
Kết Lại
“Bộc trực” là một đức tính tốt đẹp, tuy nhiên không phải lúc nào “nói thẳng, nói thật” cũng là tốt. Hãy luôn ghi nhớ rằng “lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về “bộc trực” và cách sử dụng nó một cách khéo léo, tinh tế trong giao tiếp hàng ngày.
Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về các chủ đề thú vị khác, hãy ghé thăm Lalagi.edu.vn và khám phá kho tàng kiến thức bổ ích của chúng tôi. Bạn có thể tìm thấy nhiều bài viết hấp dẫn như One UI là gì, scam nghĩa là gì, SSD và HDD là gì, raca coin là gì,…
Hãy để lại bình luận, chia sẻ bài viết và đồng hành cùng Lalagi.edu.vn để khám phá thêm nhiều điều thú vị nhé!
