“Trời ơi, tin được không, anh A bị cancel rồi kìa!” – Chắc hẳn bạn đã từng nghe qua câu nói này ít nhất một lần, đặc biệt là trong thời đại mạng xã hội bùng nổ như hiện nay. Vậy “cancel” nghĩa là gì mà khiến người ta “sợ hãi” đến vậy? Hãy cùng Lalagi.edu.vn giải mã cơn bão “hủy bỏ” và văn hóa tẩy chay đang ngày càng lan rộng trên internet nhé!
Ý nghĩa của “Cancel” trong thời đại 4.0
1. “Cancel” không chỉ đơn thuần là “hủy bỏ”
“Cancel” trong tiếng Anh vốn có nghĩa là hủy bỏ, ngưng lại một sự kiện, kế hoạch hay dịch vụ nào đó. Ví dụ:
- The concert was canceled due to bad weather. (Buổi hòa nhạc đã bị hủy do thời tiết xấu.)
Tuy nhiên, trong thời đại internet lên ngôi, “cancel” đã mang một ý nghĩa hoàn toàn mới. “Cancel” không chỉ dừng lại ở việc “hủy bỏ” theo nghĩa đen mà còn được sử dụng như một động từ mang tính chất “tẩy chay”, “bài trừ” một cá nhân hay tổ chức nào đó.
2. “Cancel Culture” – Văn hóa tẩy chay là gì?
“Cancel culture” (văn hóa tẩy chay) là một hiện tượng xã hội, nơi một nhóm người (thường là cộng đồng mạng) cùng nhau lên án, chỉ trích và tẩy chay một cá nhân hoặc tổ chức nào đó vì những hành vi, phát ngôn hoặc quan điểm bị cho là sai trái, phản cảm, xúc phạm hoặc gây tổn thương đến cộng đồng.
văn hóa tẩy chay
Khi nào thì một ai đó bị “Cancel”?
1. Những “tội lỗi” dẫn đến việc bị “Cancel”
Không phải tự nhiên mà một người bị “cancel”. Thông thường, những cá nhân hoặc tổ chức bị “tẩy chay” thường là do:
- Phát ngôn gây tranh cãi: Những lời nói mang tính phân biệt chủng tộc, giới tính, tôn giáo, xúc phạm cộng đồng LGBTQ+, v.v…
- Hành vi thiếu đạo đức: Gian lận, lừa đảo, bạo lực, quấy rối tình dục…
- Quan điểm đi ngược lại với số đông: Ủng hộ những tư tưởng độc hại, phản đối những phong trào tiến bộ…
2. Mạng xã hội – “Phiên tòa” của thời đại số
Mạng xã hội như Facebook, Twitter, Instagram… trở thành “phiên tòa” để cư dân mạng đưa ra “bản án” cho những “tội lỗi” kể trên. Chỉ cần một bức ảnh, một đoạn video, một dòng trạng thái gây tranh cãi, “bão” chỉ trích sẽ ập đến với tốc độ chóng mặt.
bị chỉ trích trên mạng xã hội
“Cancel Culture” – Con dao hai lưỡi
“Cancel culture” là một chủ đề gây nhiều tranh cãi, với cả những ý kiến ủng hộ và phản đối.
Ủng hộ: Nhiều người cho rằng “cancel culture” là cần thiết để lên án những hành vi sai trái, tạo áp lực buộc người vi phạm phải chịu trách nhiệm cho hành động của mình. Nó cũng được xem là một công cụ để bảo vệ những nhóm người yếu thế trong xã hội.
Phản đối: Phe phản đối cho rằng “cancel culture” đang tạo ra một môi trường internet độc hại, nơi mà mọi người sợ hãi khi bày tỏ quan điểm cá nhân vì sợ bị “tấn công”, “tẩy chay”. Họ cho rằng, thay vì “hủy bỏ”, chúng ta nên tập trung vào việc giáo dục, đối thoại và tha thứ.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Văn A, chuyên gia về văn hóa đại chúng, “Cancel culture là một hiện tượng phức tạp, cần được nhìn nhận một cách đa chiều. Việc tẩy chay vô lý, thiếu căn cứ có thể gây ra những hậu quả khôn lường cho người bị tẩy chay”. (Trích từ cuốn sách “Văn hóa mạng xã hội và giới trẻ”, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, 2023).
Kết Luận
“Cancel” và “cancel culture” là những hiện tượng xã hội đang diễn ra phổ biến trong thời đại mạng xã hội. Dù đứng ở phe ủng hộ hay phản đối, chúng ta cần phải sử dụng mạng xã hội một cách văn minh, có trách nhiệm và tránh những hành động “tẩy chay” thiếu căn cứ, gây tổn hại đến người khác.
Để tìm hiểu thêm về các chủ đề thú vị khác, bạn đọc có thể tham khảo các bài viết sau:
Bạn đã bao giờ tham gia vào một “cơn bão” “cancel” nào trên mạng xã hội chưa? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn ở phần bình luận bên dưới nhé!
