“Giữ lửa cho đời, giữ hồn cho dân tộc”, ông bà ta thường dạy vậy. Mà cái “hồn” ấy, đâu phải tự nhiên mà có. Nó được hun đúc, bồi đắp qua bao đời, được gửi gắm trong những câu hát ru con, trong điệu múa xoan uyển chuyển, trong cả cách pha ấm trà thơm nồng ngày Tết. Ấy chính là nói đến di sản văn hóa phi vật thể – những “báu vật” vô hình nhưng lại ẩn chứa giá trị tinh thần to lớn của một cộng đồng.
Di Sản Văn Hóa Phi Vật Thể – Ý Nghĩa Từ Cội Nguồn
Từ ngàn đời xưa, cha ông ta đã sáng tạo ra vô số những giá trị văn hóa độc đáo. Bên cạnh những công trình kiến trúc đồ sộ, những hiện vật cổ xưa, còn có những “di sản” tồn tại dưới dạng thức phi vật chất. Vậy Di Sản Văn Hóa Phi Vật Thể Là Gì? Chúng ta cùng tìm hiểu nhé!
Di Sản Văn Hóa Phi Vật Thể – “Báu Vật” Vô Hình, Giá Trị Vô Biên
Di sản văn hóa phi vật thể, như chính tên gọi của nó, đề cập đến những giá trị văn hóa không có hình dạng vật chất cụ thể. Nó là “hồn cốt”, là “linh hồn” của một dân tộc, được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Theo định nghĩa của UNESCO, di sản văn hóa phi vật thể là:
“Tập hợp những sáng tạo tinh thần, tri thức, biểu đạt nghệ thuật, kỹ năng, kỹ xảo, phong tục, tập quán… hình thành nên bản sắc văn hóa của một cộng đồng.”
Dấu Ấn Của Thời Gian – Những Hình Thái Của Di Sản Văn Hóa Phi Vật Thể
Bạn có biết, di sản văn hóa phi vật thể hiện diện trong rất nhiều lĩnh vực của đời sống. Từ những câu chuyện cổ tích bà kể mỗi tối, điệu múa Then rộn ràng của đồng bào Tày, Nùng đến bí quyết làm nước mắm truyền thống của làng nghề, tất cả đều là di sản văn hóa phi vật thể.
Để dễ hình dung hơn, ta có thể chia di sản văn hóa phi vật thể thành 5 nhóm chính:
- Ngôn ngữ: Bao gồm tiếng nói, chữ viết, cách thức giao tiếp… Ví dụ: Tiếng Việt, Chữ Nôm, Lối xưng hô trong gia đình Việt…
- Nghệ thuật trình diễn: Gồm các loại hình sân khấu, âm nhạc, múa hát… Ví dụ: Ca trù, Hát Quan họ, Mả lượn…
- Tập quán xã hội, lễ hội: Những hoạt động văn hóa diễn ra theo chu kỳ thời gian hoặc sự kiện. Ví dụ: Tết Nguyên Đán, Lễ hội Đền Hùng, Phong tục thờ cúng tổ tiên…
- Tri thức bản địa: Kiến thức, kinh nghiệm về tự nhiên và xã hội được tích lũy qua nhiều thế hệ. Ví dụ: Phương pháp canh tác ruộng bậc thang, Bài thuốc Nam…
- Nghề thủ công truyền thống: Kỹ thuật, kỹ năng làm ra các sản phẩm thủ công đặc trưng. Ví dụ: Nghề gốm Bát Tràng, Dệt thổ cẩm…
performing-arts
Vì Sao Phải Bảo Tồn Di Sản Văn Hóa Phi Vật Thể?
Trong thời đại hội nhập và phát triển như vũ bão, việc gìn giữ di sản văn hóa phi vật thể càng trở nên cấp thiết. Nếu không, “báu vật” ấy rất dễ bị mai một, lãng quên. Bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể chính là:
- Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc: Mỗi dân tộc đều có những nét văn hóa riêng, tạo nên sự đa dạng và phong phú cho nhân loại.
- Phát triển du lịch, kinh tế: Di sản văn hóa phi vật thể là nguồn tài nguyên vô giá cho ngành du lịch, thu hút du khách và tạo thu nhập cho cộng đồng.
- Kết nối thế hệ, giáo dục truyền thống: Truyền dạy những giá trị văn hóa cho thế hệ mai sau, giúp thế hệ trẻ hiểu và tự hào về cội nguồn dân tộc.
traditional-festival
Lan Tỏa “Ngọn Lửa” Văn Hóa
Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể là trách nhiệm của mỗi cá nhân và toàn xã hội. Từ việc tìm hiểu, tham gia các hoạt động văn hóa đến việc lan tỏa những giá trị truyền thống đến bạn bè quốc tế, mỗi hành động nhỏ đều góp phần giữ gìn “hồn cốt” dân tộc.
Bạn có muốn khám phá thêm về các loại hình di sản văn hóa phi vật thể độc đáo của Việt Nam? Hãy cùng tìm hiểu thêm tại đây!
Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn di sản văn hóa phi vật thể là gì. Hãy cùng chung tay gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa tinh thần vô giá này nhé!
traditional-craft
