“Cha mẹ sinh con, trời sinh tính”, câu tục ngữ quen thuộc của ông cha ta từ xa xưa đã phần nào nói lên sự di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Vậy bạn đã bao giờ tự hỏi, tại sao con cái lại có thể thừa hưởng những đặc điểm từ cha mẹ, từ màu tóc, màu mắt đến cả tính cách? Câu trả lời nằm ở “gen” – những bí mật ẩn chứa trong mỗi tế bào của cơ thể. Vậy Gen Trội Là Gì? Hãy cùng LaLaGi khám phá bí mật về “ông vua” quyền lực này nhé!
Ý nghĩa của gen trội trong di truyền
Trong thế giới di truyền đầy bí ẩn, mỗi gen đều mang một vai trò riêng, và gen trội chính là “ông vua” nắm giữ quyền lực quyết định tính trạng. Vậy “gen trội” có ý nghĩa gì trong di truyền?
Gen trội – “Ông vua” của thế giới di truyền
Hãy tưởng tượng mỗi gen là một “lá phiếu” quyết định một tính trạng nào đó, ví dụ như màu mắt. Gen trội giống như “lá phiếu” có quyền lực tối thượng, chỉ cần một “lá phiếu” này xuất hiện là đủ để tính trạng mà nó mang theo được biểu hiện ra bên ngoài.
Theo lời của PGS.TS. Nguyễn Văn A (giả định) – chuyên gia di truyền học đầu ngành tại Việt Nam, tác giả cuốn sách “Bí mật của gen” (giả định): “Gen trội là gen có khả năng biểu hiện thành tính trạng ngay cả khi chỉ có một bản sao của nó trong kiểu gen. Nó giống như một vị vua quyền lực, có thể áp đặt ý chí của mình lên các gen khác.”
Gen trội và những câu chuyện tâm linh
Không chỉ trong khoa học, gen trội còn được nhắc đến trong những câu chuyện tâm linh của người Việt. Người xưa tin rằng, những đứa trẻ sinh ra thừa hưởng nhiều nét giống cha (đặc biệt là cha) thường là do mang nhiều gen trội của cha. Điều này phần nào lý giải cho quan niệm “con trai giống cha, giàu ba họ” hay “giỏ nhà ai, quai nhà nấy” trong văn hóa dân gian.
Di truyền gen bố con
Gen trội là gì và cơ chế hoạt động
Định nghĩa về gen trội
Nói một cách dễ hiểu, gen trội là gen có khả năng “lấn át” gen khác, quyết định đến tính trạng biểu hiện ra bên ngoài. Trong một cặp gen (allele) quy định một tính trạng, gen trội sẽ biểu hiện ra kiểu hình cho dù nó tồn tại ở dạng đồng hợp tử (cả hai allele đều là gen trội) hay dị hợp tử (một allele là gen trội, một allele là gen lặn).
Cách thức hoạt động của gen trội
Để dễ hình dung, chúng ta hãy lấy ví dụ về màu mắt. Giả sử:
- A là gen quy định mắt đen (gen trội)
- a là gen quy định mắt xanh (gen lặn)
Nếu một người mang kiểu gen AA (đồng hợp tử trội) hoặc Aa (dị hợp tử), họ sẽ có mắt màu đen vì gen A đã “lấn át” gen a. Chỉ khi nào kiểu gen là aa (đồng hợp tử lặn) thì mắt xanh mới được biểu hiện.
Biểu đồ di truyền màu mắt
Một số câu hỏi thường gặp về gen trội
Gen trội có phải lúc nào cũng tốt?
Không hẳn. Gen trội chỉ đơn giản là gen có khả năng biểu hiện tính trạng mạnh hơn gen lặn. Có những gen trội mang lại lợi thế cho sự sinh tồn, nhưng cũng có những gen trội lại gây ra bệnh tật.
Bệnh di truyền do gen trội gây ra có phổ biến không?
Một số bệnh di truyền do gen trội gây ra khá phổ biến, ví dụ như bệnh Huntington, bệnh múa giật…
Làm sao để biết mình có mang gen trội gây bệnh hay không?
Bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa di truyền để được tư vấn và xét nghiệm gen.
Kết luận
Gen trội là một phần quan trọng trong di truyền, góp phần tạo nên sự đa dạng của sinh giới. Hiểu rõ về gen trội giúp chúng ta hiểu hơn về bản thân và có những lựa chọn sáng suốt cho thế hệ mai sau.
Hy vọng bài viết đã giúp bạn giải đáp được thắc mắc gen trội là gì. Nếu còn bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại để lại bình luận bên dưới hoặc khám phá thêm các bài viết khác trên LaLaGi nhé!
Gợi ý cho bạn:
