Bạn có bao giờ bước chân vào một căn nhà ngập tràn đồ đạc, từ vật dụng cũ kỹ đến giấy tờ chất đống, đến mức khó có thể di chuyển? Đó có thể là dấu hiệu của Hoarding Disorder, một chứng rối loạn tâm lý mà chúng ta thường gọi là “chứng tích trữ”. Vậy Hoarding Là Gì và nó ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống của người mắc phải? Hãy cùng Lalagi.edu.vn tìm hiểu nhé!
Hoarding: Từ góc nhìn tâm lý đến đời sống
Hoarding là gì?
Hoarding Disorder, hay còn gọi là chứng tích trữ, là một dạng rối loạn tâm lý khiến người bệnh có xu hướng thu thập và tích trữ một lượng lớn đồ đạc, bất kể giá trị sử dụng hay giá trị thực tế của chúng. Đối với họ, những món đồ tưởng chừng như vô dụng lại ẩn chứa giá trị tinh thần to lớn, khiến họ khó lòng bỏ đi.
Tích trữ đồ đạc
Dấu hiệu nhận biết người mắc chứng Hoarding
Bạn có thể dễ dàng nhận ra người thân của mình có dấu hiệu của chứng hoarding qua các biểu hiện sau:
- Không gian sống bị chiếm dụng: Nhà cửa, phòng ốc luôn trong tình trạng chật chội, ngổn ngang bởi đống đồ đạc chất chồng.
- Khó khăn trong việc loại bỏ đồ đạc: Họ gặp khó khăn trong việc vứt bỏ bất kỳ món đồ nào, dù là vật dụng hỏng hóc hay giấy tờ đã cũ.
- Lo lắng, sợ hãi khi phải bỏ đồ: Việc bỏ đi bất cứ thứ gì, dù là nhỏ nhặt, cũng có thể khiến họ lo lắng, sợ hãi hoặc thậm chí là tức giận.
- Ảnh hưởng đến cuộc sống: Chứng hoarding ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của họ, từ việc duy trì vệ sinh nhà cửa, quan hệ gia đình đến công việc và các mối quan hệ xã hội.
Nguyên nhân và tác hại của Hoarding Disorder
Mặc dù chưa có kết luận chính xác về nguyên nhân gây ra hoarding disorder, các nhà nghiên cứu cho rằng nó có thể xuất phát từ nhiều yếu tố như:
- Yếu tố di truyền: Nghiên cứu cho thấy hoarding disorder có thể di truyền trong gia đình.
- Sang chấn tâm lý: Những người từng trải qua mất mát, chấn thương tâm lý có nguy cơ mắc chứng hoarding cao hơn.
- Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD): Hoarding disorder thường xuất hiện đồng thời với OCD, khiến người bệnh có những suy nghĩ và hành vi ám ảnh về việc tích trữ đồ đạc.
Rối loạn ám ảnh cưỡng chế
Theo chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Thanh Mai, tác giả cuốn “Sống Hạnh Phúc Với Chính Mình”: “Hoarding disorder không chỉ đơn thuần là sự bừa bộn mà là một rối loạn tâm lý cần được quan tâm và điều trị kịp thời.”
Giải pháp cho người mắc chứng Hoarding
Vậy làm thế nào để giúp đỡ bản thân hoặc người thân thoát khỏi “mê cung đồ đạc” của hoarding disorder?
- Nhận thức về vấn đề: Bước đầu tiên là giúp người bệnh nhận thức được tình trạng của mình và tác động tiêu cực của nó đến cuộc sống.
- Tìm kiếm sự trợ giúp chuyên môn: Liệu pháp tâm lý, đặc biệt là liệu pháp hành vi nhận thức (CBT), đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc điều trị hoarding disorder.
- Thay đổi thói quen sống: Hỗ trợ người bệnh xây dựng thói quen dọn dẹp, sắp xếp nhà cửa gọn gàng, loại bỏ những món đồ không cần thiết.
- Sự cảm thông và kiên nhẫn: Hành trình thoát khỏi hoarding disorder không hề dễ dàng. Sự cảm thông và kiên nhẫn của gia đình, bạn bè đóng vai trò vô cùng quan trọng, giúp người bệnh vượt qua khó khăn và từng bước hồi phục.
Tâm linh và Hoarding: Góc nhìn từ văn hóa Việt
Trong văn hóa dân gian Việt Nam, việc tích trữ đồ đạc cũ kỹ đôi khi được lý giải là do “tiếc của” – một nét tính cách khá phổ biến. Tuy nhiên, khi “tiếc của” trở thành nỗi ám ảnh, chi phối cuộc sống và gây ra những hệ lụy tiêu cực, đó có thể là dấu hiệu của chứng hoarding.
Ngoài ra, nhiều người còn quan niệm rằng việc vứt bỏ đồ đạc, đặc biệt là những món đồ có ý nghĩa tâm linh, có thể mang lại xui xẻo. Quan niệm này vô tình khiến cho hoarding disorder trở nên trầm trọng hơn, bởi người bệnh càng có lý do để giữ lại những món đồ “gắn bó” với mình.
Tuy nhiên, cần phân biệt rõ ràng giữa việc gìn giữ những giá trị văn hóa, tín ngưỡng với việc tích trữ đồ đạc một cách vô tội vạ.
Kết Luận
Hoarding không chỉ là vấn đề của riêng ai mà là vấn đề chung của xã hội. Bằng cách thấu hiểu và cảm thông, chúng ta có thể chung tay giúp đỡ những người xung quanh vượt qua “bóng ma” hoarding, tìm lại không gian sống thoải mái và tinh thần an yên.
Bạn có câu chuyện nào muốn chia sẻ về hoarding? Hãy để lại bình luận bên dưới để cùng Lalagi.edu.vn thảo luận nhé! Đừng quên ghé thăm bài viết về Accumulation để tìm hiểu thêm về một khái niệm liên quan đến tích trữ.
