“Nồi niêu xoong chảo” – những vật dụng quen thuộc trong căn bếp của mỗi gia đình, hay chiếc xe máy bóng loáng bạn vẫn đi hằng ngày… Tất cả đều có sự góp mặt của hợp kim đấy, bạn có biết không? Vậy Hợp Kim Là Gì? Tại sao người ta lại “kết hợp” các kim loại lại với nhau thay vì sử dụng kim loại nguyên chất? Cùng Lalagi.edu.vn khám phá câu trả lời qua bài viết dưới đây nhé!
Hợp kim – Khi kim loại “bắt tay” tạo nên sức mạnh
Hợp kim là gì?
Bạn có bao giờ tự hỏi, tại sao vàng trang sức lại có màu sắc khác nhau, từ vàng trắng, vàng hồng đến vàng truyền thống? Câu trả lời nằm ở hợp kim.
Theo ông Nguyễn Văn A, chuyên gia vật liệu học tại Viện Khoa học Vật liệu Việt Nam, “Hợp kim là vật liệu được tạo thành bằng cách phối trộn kim loại cơ bản với một hoặc nhiều nguyên tố kim loại hoặc phi kim khác.”
Nói một cách dễ hiểu hơn, hợp kim giống như một đội bóng, được tạo thành từ nhiều cầu thủ (các nguyên tố) khác nhau. Việc kết hợp này không phải ngẫu nhiên, mà nhằm mục đích tạo ra một “dàn cầu thủ” có năng lực vượt trội hơn so với từng “cá nhân” riêng lẻ.
Ví dụ, vàng nguyên chất (24K) rất mềm, khó chế tác thành trang sức. Khi đó, người ta sẽ “pha” thêm bạc, đồng… để tạo thành hợp kim vàng 18K, 14K… cứng hơn, dễ tạo hình và có màu sắc đẹp mắt hơn.
Tại sao phải tạo ra hợp kim?
Như câu chuyện về vàng trên, việc tạo ra hợp kim mang đến nhiều lợi ích thiết thực:
- Cải thiện tính chất cơ học: Hợp kim thường cứng, bền, chịu lực, chịu nhiệt tốt hơn kim loại thành phần. Chẳng hạn, thép (hợp kim của sắt và carbon) cứng hơn sắt rất nhiều, được ứng dụng rộng rãi trong xây dựng, sản xuất.
- Thay đổi nhiệt độ nóng chảy: Hợp kim thường có nhiệt độ nóng chảy thấp hơn kim loại thành phần. Ví dụ, thiếc hàn (hợp kim thiếc – chì) có nhiệt độ nóng chảy thấp hơn thiếc và chì, giúp dễ dàng kết nối các linh kiện điện tử.
- Chống ăn mòn: Hợp kim có khả năng chống ăn mòn tốt hơn so với kim loại nguyên chất. Inox (hợp kim của sắt, crom, niken…) là ví dụ điển hình, được sử dụng rộng rãi trong sản xuất đồ dùng nhà bếp, thiết bị y tế…
- Tăng tính thẩm mỹ: Hợp kim có thể có màu sắc, độ bóng khác nhau, đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ đa dạng.
Các loại hợp kim phổ biến
Có rất nhiều loại hợp kim khác nhau, tùy thuộc vào mục đích sử dụng. Dưới đây là một số loại hợp kim phổ biến:
- Thép: Hợp kim của sắt và carbon, được sử dụng rộng rãi trong xây dựng, cơ khí chế tạo…
- Gang: Hợp kim của sắt và carbon, có hàm lượng carbon cao hơn thép, thường được dùng để đúc các bộ phận máy móc.
- Đồng thau: Hợp kim của đồng và kẽm, có màu vàng sáng, thường dùng để làm đồ trang trí, nhạc cụ…
- Đồng thanh: Hợp kim của đồng và thiếc, có độ cứng cao, thường dùng để làm chuông, tượng…
Hợp kim và tâm linh
Trong văn hóa dân gian Việt Nam, kim loại nói chung và hợp kim nói riêng thường gắn liền với những quan niệm tâm linh. Ví dụ, đồng được xem là kim loại mang lại may mắn, tài lộc, thường được dùng để làm đồ thờ cúng, trang sức phong thủy.
hợp kim vàng
hợp kim inox
