Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao chúng ta lại xếp hàng ngay ngắn khi mua vé xem phim, hay lịch sự gật đầu chào hỏi người lớn tuổi? Đó chính là sức mạnh của “norms” – những quy tắc ứng xử vô hình chi phối cuộc sống của chúng ta. Vậy Norms Là Gì? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm này và tác động của nó trong đời sống xã hội.
Norms là gì? – Giải mã thuật ngữ “chuẩn mực xã hội”
“Norms” trong tiếng Anh có nghĩa là “chuẩn mực”. Vậy, chuẩn mực xã hội là gì? Nói một cách dễ hiểu, norms là những quy tắc, kỳ vọng, hay cách thức hành xử được coi là “bình thường” và được chấp nhận bởi một nhóm người nhất định. Chúng ta có thể bắt gặp norms ở khắp mọi nơi, từ gia đình, trường học, công ty cho đến xã hội rộng lớn.
Gia đình Việt Nam
Phân loại Norms – Đa dạng và phong phú
Chuẩn mực xã hội rất đa dạng và phong phú, được phân chia thành nhiều loại dựa trên các tiêu chí khác nhau. Dưới đây là một số loại norms phổ biến:
1. Theo tính chất ràng buộc:
- Formal norms: Là những quy định, luật lệ được ghi chép rõ ràng, có tính bắt buộc cao và chế tài xử phạt đối với người vi phạm. Ví dụ: Luật giao thông đường bộ, nội quy trường học…
- Informal norms: Là những quy tắc bất thành văn, không được ghi chép cụ thể nhưng vẫn được mọi người ngầm hiểu và tuân thủ. Ví dụ: Tập tục đi đám cưới, văn hóa xếp hàng…
2. Theo phạm vi ảnh hưởng:
- Local norms: Là những chuẩn mực chỉ phổ biến trong một cộng đồng, địa phương nhất định. Ví dụ: Phong tục ăn trầu của người Việt, tập quán chúc Tết đầu năm…
- Global norms: Là những quy tắc ứng xử được công nhận và áp dụng trên phạm vi toàn cầu. Ví dụ: Tôn trọng quyền con người, bảo vệ môi trường…
Sức mạnh vô hình của Norms – “Nước chảy đá mòn”
Dù thường không được ghi chép thành văn bản, nhưng norms lại có sức ảnh hưởng vô cùng to lớn đến suy nghĩ và hành vi của con người. Giáo sư Lê Văn An (giả định), chuyên gia về văn hóa xã hội, từng chia sẻ: “Norms giống như dòng nước, tuy mềm mại nhưng có thể bào mòn cả đá. Chúng định hình nên cách chúng ta nhìn nhận thế giới, tương tác với mọi người và xây dựng các mối quan hệ xã hội.”
Các em nhỏ xếp hàng ngay ngắn
Tác động của Norms – Hai mặt của một vấn đề
Như bất kỳ vấn đề nào khác, norms cũng có mặt tích cực và hạn chế riêng:
Mặt tích cực:
- Duy trì trật tự xã hội, tạo sự ổn định và phát triển bền vững.
- Hình thành ý thức cộng đồng, gắn kết các cá nhân với nhau.
- Hướng con người đến những giá trị tốt đẹp, góp phần xây dựng xã hội văn minh.
Hạn chế:
- Kìm hãm sự sáng tạo, khác biệt và cá tính của mỗi cá nhân.
- Dễ dẫn đến bảo thủ, trì trệ nếu không được thay đổi cho phù hợp với thời đại.
- Có thể bị lợi dụng để tạo ra những định kiến, phân biệt đối xử trong xã hội.
Kết luận
Nắm vững khái niệm norms là gì và hiểu rõ vai trò của chuẩn mực xã hội sẽ giúp chúng ta sống hòa nhập, ứng xử phù hợp và xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp hơn. Tuy nhiên, đừng để bản thân bị ràng buộc bởi những khuôn mẫu cứng nhắc, hãy luôn sáng tạo và phát triển bản thân theo cách riêng của mình.
Bạn có câu chuyện nào về sức ảnh hưởng của norms trong cuộc sống? Hãy chia sẻ cùng Lalagi.edu.vn nhé!
Khám phá thêm:
- Văn hóa ứng xử của người Việt
- Kỹ năng giao tiếp hiệu quả
Giới trẻ tham gia hoạt động cộng đồng
