Bạn có bao giờ tự hỏi, những thanh nam châm nhỏ xíu, tưởng chừng vô tri vô giác, lại có thể “dẫn đường” cho những chiếc la bàn, giúp con người định hướng giữa biển khơi mênh mông? Bí mật nằm ở một thứ vô hình nhưng đầy uy lực, đó chính là từ trường. Và “từ phổ” chính là tấm bản đồ kỳ diệu giúp chúng ta “nhìn thấy” sức mạnh vô hình ấy.
Ý Nghĩa Của Từ Phổ
Từ “phổ” trong tiếng Việt mang nghĩa là “phân bố”, “lan tỏa”. Vậy nên, “từ phổ” có thể hiểu một cách đơn giản là sự phân bố của từ trường trong không gian xung quanh nam châm hoặc dòng điện.
Theo giáo sư Nguyễn Văn A, chuyên gia hàng đầu về vật lý tại Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội, trong cuốn sách “Bí Mật Của Nam Châm”, từ phổ là “hình ảnh trực quan nhất về từ trường, giúp chúng ta dễ dàng hình dung được cường độ và hướng của lực từ tại từng điểm trong không gian.”
Từ trường nam châm
Từ Phổ – Tấm Bản Đồ Vô Hình Của Từ Trường
Vậy làm sao để “vẽ” được tấm bản đồ vô hình này? Chúng ta có thể sử dụng mạt sắt. Rắc đều mạt sắt lên một tấm bìa cứng, đặt nam châm phía dưới. Những hạt mạt sắt nhỏ bé sẽ bị từ trường của nam châm hút, sắp xếp thành những đường cong tuyệt đẹp. Đó chính là từ phổ.
Đặc Điểm Của Từ Phổ:
- Hình dạng: Các đường từ phổ thường có dạng đường cong khép kín, xuất phát từ cực Bắc và đi vào cực Nam của nam châm.
- Hướng: Hướng của đường từ phổ tại một điểm cho biết hướng của lực từ tác dụng lên cực Bắc của kim nam châm đặt tại điểm đó.
- Mật độ: Mật độ các đường từ phổ thể hiện độ mạnh yếu của từ trường. Nơi nào đường từ phổ dày, từ trường càng mạnh và ngược lại.
Mạt sắt xung quanh nam châm
Ứng Dụng Của Từ Phổ Trong Đời Sống
Từ phổ không chỉ là một khái niệm trừu tượng trong sách vở mà còn có rất nhiều ứng dụng thiết thực trong cuộc sống, chẳng hạn như:
- Chế tạo la bàn: Từ thời xa xưa, ông cha ta đã biết dựa vào hướng của từ trường Trái Đất để xác định phương hướng. Ngày nay, la bàn vẫn là dụng cụ không thể thiếu trong hàng hải, hàng không và các hoạt động thám hiểm.
- Chế tạo động cơ điện: Động cơ điện hoạt động dựa trên nguyên lý tương tác giữa từ trường và dòng điện. Hiểu rõ về từ phổ giúp chúng ta chế tạo ra những động cơ điện hiệu suất cao, ứng dụng trong rất nhiều lĩnh vực từ công nghiệp đến đời sống hàng ngày.
- Lưu trữ dữ liệu: Ổ cứng máy tính, thẻ từ,… đều hoạt động dựa trên nguyên lý ghi và đọc dữ liệu bằng từ tính.
Ngoài ra, từ phổ còn được ứng dụng trong y học (chụp cộng hưởng từ MRI), trong nghiên cứu khoa học,…
Từ Phổ Và Tâm Linh
Trong quan niệm dân gian Việt Nam, nam châm còn là vật phẩm phong thủy mang lại may mắn, tài lộc. Người ta tin rằng, đặt nam châm trong nhà có thể thu hút năng lượng tích cực, xua đuổi tà khí. Tuy nhiên, những quan niệm này chưa được khoa học chứng minh.
Bạn muốn tìm hiểu thêm về các hiện tượng kỳ thú khác trong tự nhiên? Hãy ghé thăm chuyên mục “Thế Giới Tự Nhiên” trên lalagi.edu.vn để khám phá thêm nhiều điều bổ ích nhé!
Bạn có biết? Ngoài “từ phổ”, bạn đọc có thể tìm thấy nhiều thông tin thú vị về thế giới xung quanh qua các bài viết như: Phôi Trang Là Gì?, Nhiệt Độ Phòng Là Gì?,… trên trang Lalagi.edu.vn.
